Geen gebrek aan gespreksonderwerpen voor deze aflevering van mijn blog, ik zal zelfs keuzes moeten maken. Wat het makkelijk maakt om in dit blog de actualiteit in relatie tot het veteranendomein te benadrukken. Waarbij het heel duidelijk is wat de bedoeling van de Veteranenwet is; Onze Minister voert een beleid dat is gericht op het bevorderen van Erkenning, Waardering en Zorg van veteranen, de zogenaamde EWZ. Door hieraan te toetsen zien we telkens of dit in de hand is, of dat men wat steken laat vallen…

Laat ik maar eens beginnen met het door het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV), het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) en het Nederland Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD) uitgevoerde onderzoek “Dekolonisatie, onafhankelijkheid, geweld en oorlog in Indonesië, 1945-1950 (DOGOI)”.  Op zijn zachtst gezegd is het bij zo’n beetje alle veteraneninstanties (Nederlands VeteranenInstituut, Veteranenplatform en bijna alle veteranenverenigingen) in het verkeerde keelgat geschoten. Het onderzoek geeft geen compleet beeld en verzuimt onder andere de goede kanten van de Nederlandse aanwezigheid te belichten. Met name de ongenuanceerdheid, eenzijdigheid en beperkte focus valt slecht. Het geschetste beeld van een oorlog waarin extreem geweld is gepleegd door de gehele ingezette krijgsmacht is iets waarin de ruim 4000 nog levende Indië-veteranen zich slechts in beperkte mate tot geheel niet kunnen herkennen. In de diverse reacties (kranten, online, etc.) wordt ook verwezen naar veteranen, relaties en nabestaanden in latere missies, die, net als de Indië veteranen, zich loyaal, integer en naar eer en geweten hebben ingezet. Indirect worden ook zij hierdoor mogelijk in een kwaad daglicht gesteld.

Zo zien we dat instituten die in het verleden een behoorlijke reputatie opgebouwd hebben ook behoorlijk uit de bocht kunnen vliegen. En niet alleen deze instituten vlogen uit de bocht: De reactie van de regering is in mijn optiek ook niet de meest handige; direct wordt er excuses gemaakt, waardoor het negatieve gevoel bij veteranen zeker niet verbeterd. Daar waar we toch echt afgesproken hebben om Erkenning en Waardering voor onze veteranen hoog in het vaandel hebben staan, wordt dit al snel de das om gedaan, met voor mij onduidelijke redenen. Hier is sprake van aantasting van goede naam en eer! Misschien toch eens wat meer praten met in plaats van over veteranen!

Al voor de inval van Putin’s bende in een democratisch Europees land plaatste ik een bericht op Twitter met betrekking tot NAVO oostgrens; waarom is er voor de Nederlandse militairen die ingezet zijn bij de enhanced Forward Presence (eFP) in Litouwen geen veteranenstatus? Nederland neemt sinds 2017 deel aan de eFP. De militaire aanwezigheid in NAVO-verband is bedoeld om de bevolking van Litouwen gerust te stellen en Rusland af te schrikken. Dat lijkt mij een overduidelijk geval van deelnemen aan een missie ter handhaving of bevordering van de internationale rechtsorde. Zo staat het letterlijk in de Veteranenwet die we toch al een aantal jaar hebben. En net voor de inval werd door onze nieuwe bewindslieden behoorlijk op de trom geroffeld over hoe belangrijk hun werk toch wel niet was… Niet belangrijk genoeg dus om een stukje Erkenning en Waardering te genereren. En niet te vergeten de Zorg want als deelnemers aan eFP straks PTSS of iets dergelijks gaan ontwikkelen is er geen veteranenstatus wat het allemaal veel moeilijker maakt. Het blijft gewoon vreemd dat de NAVO missie in Irak (NMI) wel een veteranenstatus oplevert en de NAVO missie eFP niet.

Natuurlijk is de oorlog in Oekraïne een verschrikking die we allemaal juist hadden willen voorkomen. Diplomatie, geloofwaardige afschrikking, het heeft allemaal niet geholpen. Mogelijk was de internationale diplomatie toch niet effectief genoeg (de tafel tussen Putin en Macron te lang?) en was Putin niet onder de indruk van de afschrikking door ophogen van militaire aanwezigheid aan de NAVO oostgrens. Maar ook het feit dat Rusland gewoon zijn gang kan blijven gaan, bijvoorbeeld na de annexatie van de Krim en openlijke steun aan de seperatisten in de Donbas, heeft bijgedragen aan het idee dat er toch niemand opstaat. Op deze manier gaat Putin Oekraïne gebruiken als buffer tussen NATO en Rusland. Dat geeft wel te denken voor de toekomst van de Baltische staten. Want van Noord naar Zuid (Estland, Letland, Litouwen, Kalinigrad, Belarus, Moldavië en Oekraïne) zou dat voor Putin een perfecte buffer opleveren met een aaneengesloten reeks landen tussen de Oostzee en de Zwarte Zee.

Inmiddels is de politiek wakker geschrokken en zijn er zelfs stemmen die het zojuist met veel moeite gesloten regeerakkoord weer willen openbreken; deze keer om met name het Defensie-budget op te hogen. Toch gek om bepaalde politieke partijen te horen die nog geen 2 maanden geleden 2 miljard wilden bezuinigen op Defensie nu plots een verhoging willen. Ik hoop van ganser harte dat ze dit doen met een eerlijke insteek, dus met de veiligheid van Nederland en de internationale gemeenschap hoog in het vaandel. Maar ik vrees dat hier sprake is van eigenbelang; de urgentie van het tankstation. Inmiddels kost een liter benzine ruim meer dan €2,=, de stookkosten reizen de pan uit en de prijzen voor levensmiddelen gaan behoorlijk omhoog. Hoe lang duurt deze politieke ommekeer? Moeten we als Defensie nu snel profiteren? Ik ben bang dat we weer te snel blij gaan zijn met allerlei loze beloften en ondoordachte uitgaven. Ik hoor de nieuwe Minister van Defensie wijzen op de groei naar een Europees gemiddelde in plaats van gewoon de afgesproken 2% bijdrage binnen NAVO. In 1977 was de NAVO norm zelfs gesteld op 3%, die dan als gevolg van de val van de Muur naar 2% van het Bruto binnenlands product (BBP) werd bijgesteld. Dit zogenaamde vredesdividend heeft voor velen de noodzaak voor een goed toegeruste Defensie behoorlijk doen afnemen. Het NAVO Defensie Plannings Proces (NDPP) is een langdurige cyclus die overigens capability driven in plaats van budget driven. Zelfs met invulling van de 2% zou dat nog niet eens toereikend zijn voor de afgesproken taken.

Gelukkig wijzen een aantal deskundigen op het belang van de juiste onderbouwing; de grondwettelijke taken die uitgevoerd moeten worden; De verdediging van het Koninkrijk, de bescherming van de belangen van het Koninkrijk en de handhaving en de bevordering van de internationale rechtsorde. Om dit goed uit te kunnen voeren moeten we naar de toekomst blijven kijken en meer en meer out-of-the-box durven denken. Zonder personeel geen Krijgsmacht, dus daar moeten de eerste pijlen op gericht worden. Dus nu eindelijke goede Arbeidsvoorwaarden (al jaren geen CAO!). Een nieuw personeelssysteem en een beloningssysteem dat aansluiten aan de huidige tijd. Al in 1980 werd vermeld dat Defensie werknemers ruim 15% achterliepen bij ambtenaren in andere sectoren. Nu wordt het tijd om niet alleen daarmee te vergelijken maar ook met de civiele sector. Daarnaast moeten we onze militairen voorzien van het allerbeste materiaal. Dus af van de belachelijke aanbestedingsregels voor aankoop en productie. De Franse militairen bijvoorbeeld dragen echt geen Nederlandse onderbroeken, die zorgen echt voor hun eigen industrie, en niet alleen de Defensie-industrie. En niet een Defensie bouwen met alleen high-tech speeltjes; de oorlog in Oekraïne bewijst dat met name ‘boots-on-the-ground’ en ‘de wil om te winnen’ van doorslaggevend belang zijn. Natuurlijk zal het enkele jaren duren voordat de krijgsmacht het gewenste niveau heeft bereikt, maar dat is inherent aan dingen goed durven doen.

Om af te sluiten nog drie zaken om te overdenken: de eerste sluit aan bij de discussie over de mogelijkheden om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. Waarom kunnen we wel ingrijpen in Afghanistan en Irak (toch ook geen NAVO partners en dus geen Article 5) en niet in Oekraïne, terwijl daar wel degelijk de internationale rechtsorde in gevaar is. Dit is toch duidelijk in lijn met de derde hoofdtaak? Ik begrijp dat zoiets erg ver gaat, maar ik hoor geen enkel land hier over. Wachten we tot Putin vanuit Belarus Litouwen binnenvalt? Hebben we al overleg en de nodige ‘what-if’ scenario’s klaarliggen? Of moeten we straks weer eerst gaan nadenken terwijl de eerste Russische militairen de grens oversteken en Vilnius aanvallen? Onze mannen en vrouwen bevinden zich op minder dan 90 km van de hoofdstad en krap 120 km van de grens dus veel tijd is er niet.

Het tweede waar we eens over na moeten denken is de inzet van Nederlandse militairen bij de extra beveiligde rechtbank in Amsterdam Osdorp. Waarom kunnen wij altijd opdraven als een ander departement het niet meer rond krijgt? Mevrouw Halsema zie ik nooit een lans breken voor Defensie, maar nu komt het haar wel erg gelegen. Defensie heeft zelf compleet vergelijkbare problemen maar ik zie de Politie of Justitie nooit bijspringen bij ons!

Om af te sluiten vraag ik me af waar de mensen van In Het Gelid Voor Vrijheid (IHGVV) nu zijn? Waarom staan zij niet voor de kolonne Russische voertuigen bij de stadsgrens van Kiev? Zij waren toch hoeders van grondrechten? Nou, die worden behoorlijk met voeten getreden. Misschien is het een idee om een bus te charteren en in de richting te gaan. En neem dan direct de dochter van Putin uit Duivendrecht mee, die kun je met eigen ogen laten zien welke grondrechten overtreden worden.  Mogelijk heeft het ook een positief effect op de vergaande agressie die gestopt moet worden.