‘Vrouwen in de frontlinie’ is het unieke, boeiende en soms confronterende verhaal van vrouwelijke militairen bij de Nederlandse krijgsmacht. Vrouwen die sinds 1944 het uniform aantrokken en vochten voor een volwaardige positie binnen het leger en voor vrede en vrijheid in binnen- en buitenland. Een verhaal over kameraadschap, avontuur en een inzet die zich uitstrekt van de Tweede Wereldoorlog tot en met de hulp aan de Nederlandse ziekenhuizen tijdens de coronacrisis.
Met vallen en opstaan bereikten vrouwen één voor één posities die nog niet eerder door een vrouw waren ingenomen. In dit boek vertellen zij over hun ervaringen met het werken binnen een mannenbolwerk, over missies in landen als Afghanistan en Mali en delen zij inspirerende levenslessen. Van de eerste vrouwelijke generaal tot de eerste vrouw in een onderzeeboot en van de winnares van ‘Heel Holland Bakt’ tot een militair arts die zich heeft ingezet tijdens de coronacrisis. Dit boek is tevens een feest van herkenning voor iedereen die zich interesseert voor het diversiteitsthema en vrouwelijk leiderschap.

Over de auteur

Johan Kroes (1979) is zelfstandig tekst- en speechschrijver en werkte onder meer als speechschrijver voor de eerste vrouwelijke Commissaris van de Koning in Overijssel en vervolgens voor de eerste vrouwelijke Minister van Defensie in Nederland. Dat bracht hem op het spoor van de boeiende geschiedenis van vrouwen bij de Nederlandse krijgsmacht. Met dit boek wil Johan deze pioniers eren en ervoor zorgen dat hun verhalen niet verloren gaan.
De opbrengst van ‘Vrouwen in de frontlinie’ is voor een deel voor Stichting Hulp voor Helden.

Johan, je bent als speechschrijver werkzaam geweest voor Defensie, bent betrokken geweest bij het Veteraneninstituut en sinds twee jaar redacteur bij de Checkpoint. Daar spreekt een bepaalde affiniteit met Defensie/veteranen uit. Klopt dit en kun je dit toelichten?
Die affiniteit is pas echt gekomen toen ik bij Defensie kwam te werken in 2014. Militaire historie heeft mij altijd wel aangesproken, maar niet zodanig dat ik er actief mee bezig was. Mijn grootvader heeft overigens de meidagen van 1940 nog wel als gemobiliseerd militair meegemaakt, maar pas toen ik bij Defensie ben ik zijn verhaal gaan uitzoeken. Uiteindelijk heb ik toen ook nog een Mobilisatie Oorlogskruis postuum voor hem aangevraagd, waarmee we alsnog waardering uitspraken voor zijn inzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor hem natuurlijk te laat, maar voor de familie was dit wel belangrijk. Eigenlijk doe ik in dit boek hetzelfde. Door de verhalen van deze vrouwen op te schrijven, hoop ik eraan bij te dragen dat ze niet vergeten worden en daarmee spreek je eigenlijk al een stuk waardering uit.

Vrouwen bij Defensie is tegenwoordig gelukkig heel normaal geworden. Desondanks zullen er mensen genoeg zijn die bij de term veteraan denken aan mannen. Mooi om te zien welke keuze je hebt gemaakt toen je dit boek ging schrijven. Was hier nog een specifieke reden voor?
Toen ik net bij Defensie werkte, las ik een artikel in Trouw waarin gesteld werd dat onze (recente) militaire historie vooral door mannenogen is beschreven en dat daardoor – bewust of onbewust – de verhalen van vrouwelijke verzetshelden en veteranen veelal links zijn blijven liggen. Ik stelde mij toen tot doel om regelmatig het verhaal van een vrouw in de speeches van de minister te verwerken. Bijvoorbeeld in 2015, toen Jeanine Hennis werd uitgeroepen tot machtigste vrouw van Nederland en hij een toespraak mocht schrijven  voor het ‘Opzij-top 100-congres’. Hiervoor dook ik toch eens in de geschiedenis van vrouwen bij de Nederlandse krijgsmacht en interviewde onder meer Christa Oppers-Beumer, de eerste vrouwelijke officier die in 1982 afstudeerde aan de Koninklijke Militaire Academie. Dit eerbiedwaardige instituut stond tot dan toe 150 jaar lang alleen open voor mannelijke cadetten. Ik constateerde toen dat er weliswaar veel sociologisch onderzoek is gedaan naar vrouwen bij de krijgsmacht, maar dat er op geschiedkundig gebied nog maar weinig is vastgelegd. Op dat moment bedacht ik mij hoe mooi het zou zijn om de verhalen van deze pioniers vast te leggen en in één boek bij elkaar te brengen.

Mooie gedachte. Hoe werd er gereageerd als men hoorde dat je dit boek, over vrouwen bij de krijgsmacht, ging schrijven?
Het idee was er al in 2015, maar werd pas serieus in 2018. Ik gaf toen bij Defensie aan dat het jaar daarop, in 2019, het precies 75 jaar geleden was dat er vrouwen aan de slag gingen bij de Nederlandse krijgsmacht en opperde dat het wellicht aardig was om hier iets mee te doen. Daar werd enthousiast op gereageerd, er kwamen allerlei jubileumactiviteiten en ik had een momentum om aan het boek te beginnen.

Dat het juist over vrouwen ging is iets waar ik niet direct opvallende reacties op heb ontvangen, behalve dat mensen het heel leuk en interessant vinden. Dat laat misschien wel zien dat vrouwen bij de krijgsmacht al lang geen issue meer is. Alleen als het gaat om vrouwen binnen bepaalde eenheden (bijvoorbeeld bij de special forces) of in bepaalde rangen (over het percentage vrouwen als generaals) dan zie je dat er nog de nodige discussie is.

Nieuwsgierig geworden? Kijk dan eens op www.vrouwenindefrontlinie.nl
Naast deze site is het boek tevens verkrijgbaar via uw boekhandel.